Wachtlijsten wegwerken voor de jeugd in Hart van Brabant | Interview met de projectleider en beleidsadviseur

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg. De negen gemeenten in Hart van Brabant pakken deze taak samen op. Vanuit de ambitie dat de kinderen en jongeren gezond, veilig en prettig opgroeien. Eén van de grote uitdagingen is om kinderen en jongeren die hulp nodig hebben snel op de juiste plek te krijgen. Wachtlijsten helpen daar natuurlijk niet bij. Vandaar dat in 2017 een project gestart is om de wachtlijsten weg te werken. Wilma Massop (extern projectleider) en Gabriëlle van der Zalm (beleidsadviseur jeugd van de gemeente Oisterwijk) vertellen enthousiast over hun ervaringen in dit project.

Zo klein mogelijk
Gabriëlle legt uit wat de aanleiding van het project is en wat ze willen bereiken: “Bij verschillende vormen van jeugdzorg komen wachtlijsten voor. Daardoor krijgen jongeren en hun ouders niet direct de passende zorg aangeboden. Dit is een landelijk probleem. Wij zoeken mogelijkheden om de wachttijden zo klein mogelijk te maken. We willen inzicht bieden in wachttijden en alternatieven. We willen verbeteringen aanbrengen in het proces dat wachttijd veroorzaakt. En we willen een betere overbrugging van de wachttijd, een positievere wachttijdbeleving dus”. 

Samenwerking als succesfactor
Wilma werkt als projectleider in opdracht van de negen regiogemeenten. Naast de gemeenten zijn ook medewerkers vanuit de toegang/ sociale wijkteams betrokken. En zorgaanbieders vanuit het Brabantse kennisnetwerk Samenwerkende Jeugdzorgspecialisten. Bij de inventarisatie van de problemen zijn grote en klein aanbieders, de GGD Hart van Brabant en Zorgbelang betrokken geweest. Bovendien brengen, via de Jeugdwelzijnsraad, tien jongeren hun ervaringen met wachttijd in. Zowel Gabriëlle als Wilma vinden samenwerking een succesfactor. Zo zegt Gabriëlle: “Ik ben er trots op dat we met de inzet van een onafhankelijke projectleider sterk hebben ingezet op de gezamenlijke aanpak met aanbieders. Inmiddels gaan we de eerste resultaten zien.” En Wilma: “Ja, ik ben trots op de verbinding met zowel gemeenten, toegang als met zorgaanbieders. We zijn inmiddels bekend met het project. Bij betrokkenen en ook landelijk zijn we een voorbeeld.”

Wachttijd
Wachttijd is de tijd dat een klant moet wachten, voordat de volgende fase in het klantproces van start gaat. Gabriëlle legt uit wat de belangrijkste redenen zijn waardoor wachttijd ontstaat. “Een zorgvuldige beoordeling en diagnosestelling door de gemeente en de zorgaanbieder kost tijd. En de hulp die de jongere nodig heeft is niet altijd direct beschikbaar”.
Wilma vult aan: “Waar we in dit project tegenaan zijn gelopen is dat een actueel overzicht van de wachttijd per zorgvorm ontbreekt. Zo’n actueel overzicht zou erg helpen! Zowel voor verwijzers als voor kinderen/jongeren en hun ouders. Toch hebben we door alle gesprekken veel meer inzicht gekregen in de wachttijden. Zo zijn er vaak langere wachttijden bij de grote(re) aanbieders. En ook bij aanbieders die al lang in de regio actief zijn. Dat komt waarschijnlijk doordat zij bekender zijn bij de verwijzers (zoals huisartsen, toegang/sociale wijkteams, rechtbank, jeugdbescherming). We zien ook wachttijden bij de kinder/jeugdpsychiaters bij de instellingen voor Geestelijke Gezondheidszorg. En bij de gecertificeerde instellingen in de jeugdbescherming. Bij het Crisis Interventie Team zien we vrij vaak dat jongeren na korte tijd opnieuw in een crisis terecht komen. De betrokken aanbieders doen hun best om in zo’n de jongeren snel te helpen.”

Wachttijdbeleving
De projectgroep heeft inmiddels flink wat mensen gesproken over de wachtlijsten. Hoe beleven de verschillende partijen de wachttijd? Wilma: “We horen van jongeren en ouders dat ze vaak wel begrip hebben voor de wachttijd. Zij willen vooral goed geïnformeerd worden en een vaste contactpersoon hebben. Dat zie je terug in de infographic die is gemaakt door de Jeugdwelzijnsraad. Download Infographic wachttijdbeleving van Jeugdwelzijnsraad >
Gemeenten vinden wachttijden maar lastig. De politiek vraagt geregeld hoe wachttijden voorkomen kunnen worden. Ook omdat dit landelijk speelt en er weinig grip op te krijgen is. Van huisartsen hebben we nog niet goed in beeld of zij wachttijden op hun vizier hebben. Medewerkers van de toegang/ sociale wijkteams lopen er tegen aan dat aanbieders niet altijd zorg starten en soms geen overbruggingszorg aanbieden. Ze krijgen wel beter in beeld welke andere aanbieders dezelfde zorg bieden zonder wachttijd. Zij zouden heel graag op de Wegwijzer willen zien wat de wachttijd is. Nu moeten ze steeds bellen waar plaats is.”

Tijd voor actie
“Het is een mooi maar ook weerbarstig thema. We maken met veel inzet kleine stappen. We moeten ook steeds uitleggen dat er wel degelijk iets aan te doen valt. Niet iedereen voelt zich aangesproken om tot actie over te gaan”, aldus Gabriëlle.
“Voor zorgaanbieders lijkt het ook een functie te hebben dat ze wachttijden hebben. Als er een verschuiving ontstaat naar andere kleinere aanbieders, dan verliezen zij cliënten. Er is helaas nog weinig beweging om ook daadwerkelijk met effectieve oplossingen in hun eigen proces te komen”, vult Wilma aan.
Zij hopen beiden dat het project de komende maanden nog meer resultaten kan laten zien. Dat er nog meer inzicht komt in de wachttijden. Dat aanbieders de wachttijden actief gaan delen op de Wegwijzer of via een andere tool. Dat processen bij gemeenten en aanbieders versneld worden. En dat de wachttijdbeleving verbeterd kan worden door tips en tricks toe te passen die buiten de jeugdzorg zijn ontwikkeld.

Meer weten?|
Wil je meer weten over het project? Neem dan contact op met:

Wilma Massop | 06 45592289 | wbmssp@gmail.com
Gabriëlle van der Zalm |013 529 13 11 | gabrielle.vanderzalm@oisterwijk.nl